Siemianowski Euzebiusz (Euzebi) Tomasz (1765–1840), pułkownik WP, powstaniec 1830/31 r. Ur. 15 XII we wsi Zastawie (pow. Rawa Ruska), był synem Antoniego i Róży z Nahoreckich.
Karierę wojskową S. rozpoczął 1 VII 1785 w regimencie pieszym szefostwa Piotra Potockiego, star. szczerzeckiego (od r. 1789 noszącym nr 7), stacjonującym w Wielkopolsce, a następnie w Łowiczu (1790); dn. 25 IV 1790 awansował ze stopnia podchorążego na chorążego. Kampanię rosyjską r. 1792 odbył ze swym pułkiem wchodzącym w skład dywizji gen. Tadeusza Kościuszki, pod którego komendą walczył pod Zieleńcami (18 VI); po skończonej kampanii przebywał z innymi jej jednostkami rozłożonymi na leżach w okolicach Radomia. Dn. 5 XI 1792 S. otrzymał stopień podporucznika; we wrześniu 1793 – został zdymisjonowany.
Po wybuchu powstania kościuszkowskiego powrócił S. do służby i 9 IV 1794 w stopniu majora umieszczony został w milicji grenadierów woj. krakowskiego gen. Jana Ślaskiego (Slaskiego). Uczestniczył w działaniach prowadzonych w związku z blokowaniem przez korpus gen. F. Denisowa armii polskiej w Połańcu (8–17 V). Dowodząc 2. batalionem w korpusie grenadierów krakowskich, mianowany został 1 VI podpułkownikiem, walczył w bitwie pod Szczekocinami (6 VI). Po płk. Janie Krzyckim (którego po jego odejściu zastępował przejściowo płk Franciszek Bukowski) objął w lipcu dowództwo korpusu, brał udział w obronie Warszawy (13 VII – 6 IX); w walkach pod Raszynem został ranny. Dowództwo regimentu grenadierów krakowskich przekazał płk. Ludwikowi Kropińskiemu, sam objął komendę nad batalionem milicji krakowskiej. W bitwie pod Maciejowicami (10 X) otrzymał postrzały od kul karabinowych w bok i w nogę. Przedostał się do Warszawy i wystąpił do Rady Najwyższej Narodowej o udzielenie mu urlopu z dwumiesięczną gażą oraz paszportu do Galicji. Dn. 4 XII 1794 król Stanisław August podpisał S-emu dymisję w stopniu pułkownika 7. regimentu pieszego armii kor. W r. 1807 wstąpił do organizującego się wojska polskiego, otrzymując 3 III nominację na podpułkownika w II Legii gen. Józefa Zajączka, 5 VI skierowany został w stopniu gros-majora do zakładu 6. pp znajdującego się w Kaliszu, 20 VIII wszedł w skład nowo formowanego 6. pp w Ostrowie (Wielkopolskim), a następnie w Dobroniu. Dn. 1 II 1808 za udział w insurekcji kościuszkowskiej odznaczono go Krzyżem Kawalerskim Virtuti Militari. Stał z pułkiem w Częstochowie, 23 VI otrzymał dymisję.
Po wybuchu wojny polsko-austriackiej 1809 r. S. decyzją Rady Stanu z 16 IV mianowany został organizatorem i komendantem powstańczej siły zbrojnej w dep. warszawskim pod rozkazami naczelnika i pełnomocnika rządowego senatora Stanisława Jabłonowskiego. Już 25 IV objął dowództwo 14. pp (przemianowanego 1 VIII 1809 na 2. pp wojsk galicyjsko-francuskich, 28 XII t.r. ponownie na 14. pp armii Ks. Warsz.). Uczestniczył w potyczkach z oddziałami austriackimi (Kępa Ośnicka i Kępa Tokarska 11 V i 14 V) próbującymi przeprawić się na prawy brzeg Wisły. Wszedł w skład dywizji gen. J. Zajączka w brygadzie gen. Maurycego Haukego, dowodząc oddziałem złożonym ze swojego pułku, 50 ludzi z gwardii płockiej oraz 30 kawalerzystów z 2. i 3. p. ułanów. W drodze z Warszawy w kierunku południowym oddział S-ego stanowił początkowo przednią straż dywizji, a następnie osłonę jej prawego skrzydła; w czasie marszu z Grójca do Warki był kilkakrotnie atakowany przez huzarów austriackich. Wziął udział w niepomyślnej bitwie pod Jankowicami (11 VI), stoczonej z przednią strażą feldmarsz.-por. F. Mondeta. Opuścił pułk i 3 VII objął obowiązki komendanta placu twierdzy Pragi, które pełnił do 12 IX 1809. Powrócił do pułku, który w składzie dwóch nowo sformowanych batalionów stacjonował w Warszawie. Rozkazem dziennym ks. Józefa Poniatowskiego z 23 XI 1809 S. ze swym pułkiem umieszczony został w składzie 3. brygady gen. Izydora Krasińskiego 2. dyw. gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. W poł. grudnia t.r. oba bataliony pułku S-ego pożegnały stolicę, udając się do Łowicza i Sochaczewa. Przed opuszczeniem miasta doszło do ostrego konfliktu z ks. J. Poniatowskim z powodu nieumyślnego zabicia przez S-ego żołnierza w czasie przeglądu pułku. Postawionemu przed sądem wojennym S-emu groził najwyższy wymiar kary. Obronę powierzył S. ówczesnemu sekretarzowi generalnemu Min. Sprawiedliwości, Ludwikowi Osińskiemu, który chociaż nie należało to do jego obowiązków służbowych, znakomitą mową obrończą („Obrona pułkownika Siemianowskiego”, „Pam. Warsz.” 1810 nr 1 s. 41–85) doprowadził do wyroku uniewinniającego (2 I 1810).
Przy podziale wojska Księstwa na cztery okręgi w marcu 1810 pułk S-ego przeszedł pod rozkazy gen. Stanisława Woyczyńskiego, komendanta dep. bydgoskiego w składzie 2. okręgu wojskowego dowodzonego przez gen. Dąbrowskiego. W lecie t.r. S. stacjonował z pułkiem w Toruniu i zatrudniony był przy pracach fortyfikacyjnych twierdzy. W październiku 1810 pułk przeszedł do Poznania, w marcu 1811 powrócił do Torunia i stał tu garnizonem niemal przez cały rok, prowadząc roboty inżynierskie przy fortyfikacjach. Pułk S-ego wraz z 17. pp stacjonującym również w Toruniu, tworzyły 2. brygadę 2. dyw. piechoty. Obok tych prac S. prowadził obserwacje i zbierał informacje o wydarzeniach za granicą pruską, które przekazywał do Sztabu Generalnego. Przed rozpoczęciem działań wojennych kampanii 1812 r. pułk stacjonował po wsiach pod Modlinem, na wyprawę moskiewską wyruszył z Warszawy w składzie 2. brygady gen. Karola Czesława Pakosza w 17. dyw. piechoty gen. Dąbrowskiego. Dn. 4 VII 1812 pod Grodnem S. podpisał za swój pułk akces do zawiązanej Konfederacji Generalnej Polski. Po bitwie pod Smoleńskiem (17 VIII) pułk S-ego z całą dywizją Dąbrowskiego cofnięty został na linię Berezyny dla blokowania Bobrujska, osłaniania Mińska i połączeń komunikacyjnych Wielkiej Armii. W walkach pod Borysowem (21 XI), idąc za gen. Pakoszem dowodzącym tylną strażą dywizji gen. Dąbrowskiego, komendę nad resztkami pułku oddał ppłk. Wincentemu Malinowskiemu, a sam z 300 ludźmi pozostał dla obrony mostu koło m. Berezyny. Napadnięty przez przeważające siły rosyjskie, wzięty został do niewoli i zesłany następnie do Tambowa.
Późną wiosną 1814 S. powrócił do kraju. Wstąpił do organizowanego wojska Król. Pol. i 19 IV 1815 otrzymał nominację na komendanta dep. płockiego. Jako dowodzący wojskiem polskim w tymże departamencie uczestniczył 27 VII 1815 w złożeniu Aleksandrowi I przysięgi homagialnej Mazowsza północnego. Obowiązki swoje S. pełnił do chwili likwidacji departamentów (16 I 1816 przekształconych na województwa). Dn. 6 VI 1816 został umieszczony między oficerami nie będącymi w służbie czynnej, 8 II 1820 przeznaczony na stanowisko tymczasowego komendanta twierdzy Zamość w miejsce gen. Józefa Wasilewskiego. W r. 1821 rozpoczęto prace związane z przebudową i rozbudową twierdzy przejętej dekretem carskim z 2 XII 1820 w «wieczyste rządowe dziedzictwo» z przeznaczeniem na «fortecę krajową». W sierpniu 1821 skazany na wieloletnie więzienie, zatrudniony w biurze komendy placu b. podchorąży 1. p. strzelców pieszych Tadeusz Migurski oraz dwaj współwięźniowie podjęli próbę ucieczki z twierdzy, zostali jednak schwytani. Oprócz zbiegów pod sąd wojenny trafili i surowo ukarani zostali trzej oficerowie komendy placu twierdzy. Natomiast S., który wprowadził Migurskiego do kancelarii komendy dzięki swym koneksjom uniknął sądu wojennego. Utracił jednak stanowisko komendanta. Dn. 31 XII 1821 wystąpił z prośbą o dymisję i otrzymał ją (14 IV 1822) z prawem noszenia munduru oficerów na reformie. Wyjechał do Galicji i zamieszkał w Monasterzyskach (niedaleko Buczacza).
Po wybuchu powstania listopadowego, mimo podeszłego wieku, S. powrócił do służby wojskowej. Dn. 13 I 1831 skierowany został na stanowisko komendanta fortyfikacji przedmieścia Pragi i nominacja ta ogłoszona została rozkazem dziennym Naczelnego Wodza z 6 II, obowiązki te 17 II przekazał płk. Franciszkowi Kossowi. Przez gen. Woyczyńskiego, gubernatora m. Warszawy, został 21 II przeznaczony, w związku z przewidywaną obroną miasta, na dowódcę rezerwy, mającej się zebrać przy kościele św. Aleksandra. Komisja Rządowa Wojny (KRW) poleciła mu 13 III przyspieszenie formacji 21. pp (w Sulejowie i Radomsku) i 22. pp (w Piotrkowie). Z końcem marca otrzymał przydział do dowództwa zakładu ogólnego piechoty, gdzie obowiązki swoje wykonywał do 3 IV. Pozostając w dyspozycji gen. Jana Krukowieckiego, gubernatora Warszawy, został przez niego wyznaczony 8 VI na członka dywizyjnego sądu wojennego powołanego z rozkazu naczelnego wodza z 4 V dla osądzenia oskarżonych o niesubordynację dwóch oficerów strzelców kaliskich – dowódcę por. Antoniego Kosińskiego i ppor. Leopolda Potockiego. Sprawa została przez naczelnego wodza umorzona, a S. otrzymał 13 VI z KRW stanowisko członka komisji rozpoznającej stan wyposażenia wojska i materiałów, dostarczanych przez liwerantów do Komisariatu Ubiorczego. Dn. 17 VI został przez KRW mianowany komendantem placu Częstochowy na miejsce ppłk. Tadeusza Wyleżyńskiego, jednak 12 VII z uwagi na wiek i zły stan zdrowia odwołany został przez KRW z zajmowanego stanowiska. Przydzielony do Komisariatu Ubiorczego w sierpniu, wszedł w skład oficerskiej Gwardii Honorowej. Po kapitulacji Warszawy nie opuścił miasta, za złożoną rękojmią pozostania w nim i ponowił przysięgę homagialną. Osiadł później w Galicji i zamieszkał u swojego przyjaciela Tadeusza Żebrowskiego w Żurawnie. Zmarł w r. 1840 w Żurawnie.
Rodziny S. nie założył.
Lewak–Więckowska, Zbiory B. Rap. (katalog); – Askenazy S., Łukasiński, W. 1929 I–II; Bauer K., Wojsko koronne powstania kościuszkowskiego, W. 1981 (myli S-ego z mjr. Stanisławem Siemianowskim z 9. regimentu pieszego); Gembarzewski B., Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831, W. 1925 s. 36, 56; tenże, Wojsko Pol. 1807–14; tenże, Wojsko Pol. 1815–30; Kociszewski A., Mazowsze w epoce napoleońskiej, Ciechanów 1976; Korzon, Wewnętrzne dzieje, V, VI; Kukiel M., Wojna 1812 roku, Kr. 1937 II; Pachoński J., Generał Jan Henryk Dąbrowski 1755–1818, W. 1981; Pawłowski B., Historia wojny polsko-austriackiej 1809, W. 1935; Staszewski J., Dywizja wielkopolska przed wyprawą na Moskwę 1812 r., „Roczniki Hist.” R. 11: 1935 s. 71; tenże, Z dziejów garnizonu polskiego w Gdańsku w latach 1808–1812, „Roczn. Gdań.” [R.] 7, 8: 1935 s. 263, 265–6; Wdowiszewski W. J., Dwaj polscy malarze. (Bracia Siemianowscy), Lw. 1881 s. 9; – Akty powstania Kościuszki, II, III; Album Muzeum Narodowego w Rapperswyll, P. 1872 s. 428; Arch. Wybickiego, II; Dąbrowski J. H., Pamiętnik działań 17 dywizji pod rozkazami gen. dyw. Dąbrowskiego, w: Pamiętniki o wojnie 1812 r. podał Janusz Staszewski, P. 1933 s. 19 (odb. z „Przeszłości” R. 5); Dziennik Urzędowy Dep. Płockiego, 1815 nr 241 z 29 VII; Korespondencja księcia Józefa Poniatowskiego z Francją, P. 1923–9 II–IV; Koźmian K., Pamiętniki, Wr. 1972 III; [Prądzyński I.], Pamiętniki…, Kr. 1909 I; Protokoły Rady Stanu Księstwa Warszawskiego, Tor. 1965 II cz. 1; Roczniki Wojskowe Królestwa Polskiego 1817–22 (W.); Rozkazy Dzienne Naczelnego Wodza 1816–22, 1831 (W.); Rozkazy Kościuszki do generała Orłowskiego w roku 1794 skierowane, Oprac. A. M. Skałkowski, P. 1925; – AGAD: Akty KRW rkp. 60 II poz. 189, rkp. 69c s. 14–15, rkp. 477 k. 1, rkp. 480 s. 1, Księgi Kanclerskie rkp. 92 s. 92, rkp. 94 s. 156; AP w Kr.: Arch. Młynowskie Chodkiewiczów, sygn. 1161 (rola pułkowa z marca 1786); Arch. Kurii Arcybiskupiej w Lubaczowie: Indeks zmarłych parafii Żurawno od r. 1832; B. PAN w Kr.: rkp. 701 k. 75, rkp. 1181 k. 30, rkp. 8784 (Teki Staszewskiego); B. Pol. w Paryżu: rkp. 410 cz. 6 (Pamiętnik Jana Lelewela) s. 311; B. Uniw. Warsz.: rkp. 562; – Łoza S., Virtuti Militari 1792–1819, W. 1953 (mszp. w posiadaniu Z. Zacharewicza); – Kartoteka oficerów WP 1815–1831 Zbigniewa Zacharewicza z Kr.; Mater. Red. PSB.
Zbigniew Zacharewicz